prof. zw. dr hab. Małgorzata Hendrykowska

Profesor zwyczajny w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM. Historyk filmu i kultury filmowej. Adres email: hendrykowskam@gmail.com
Curriculum Vitae Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza. W 1983 obroniła pracę doktorską pt. “Elementy wyjaśniania w filmie o sztuce” (wyd. 1986). W 1993 uzyskała na Wydziale Filologicznym UAM stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych na podstawie rozprawy: “Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej przełomu stuleci (1895-1914)”. W 2000 otrzymała tytuł profesora. W roku 2000, wspólnie z Markiem Hendrykowskim, odnalazła we francuskim archiwum filmowym w Bois d’Arcy najstarszy z zachowanych dotąd polskich filmów fabularnych “Pruską kulturę” (1908) oraz uważany za zaginiony film “Odrodzona Polska” (1924). Wykłada historię filmu. Jest członkiem Rady Redakcyjnej czasopisma “Images. The Internatonal Journal od European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” i stałym współpracownikiem “Kwartalnika Filmowego”. Od roku 2009 – przewodniczącą Rady Naukowej Filmoteki Narodowej w Warszawie. Redaktor naukowy tomów zbiorowych m.in.: “W cieniu braci Lumiere”, “Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego”, “Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989”, numeru monograficznego czasopisma “Images” – “The Image in Popular Culture”.
Publikacje I. Książki (wybór) – Elementy wyjaśniania w filmie o sztuce. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 1988. – Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej 1895-1914. Wydawnictwo Book Service. Poznań 1993.– W cieniu braci Lumière. Europejscy historycy filmu o początkach kina. (Red.) Wydawnictwo Ars Nova. Poznań 1995.– Film w Poznaniu i Wielkopolsce (1896-1996). Wydawnictwo Ars Nova. Wyd. II Poznań 1996 (współautor: Marek Hendrykowski).– Kronika kinematografii polskiej (1895-1997). Wydawnictwo Ars Nova. Poznań 1999.– Widziane po latach. Szkice o filmie polskim. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. (Red.) Poznań 2000. – Przemoc na ekranie. Praca zbior. Pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej i Marka Hendrykowskiego. Wydawnictwo Naukowe UAM 2001. – Music and Film. (Red. wspólnie z Don Fredericksenem (Cornell University) i Markiem Hendrykowskim). Wydawnictwo Naukowe UAM 2002. – Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. (Red.) Poznań 2005. – Smosarska. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2007. – La seconda guerra mondiale nel cinema polacco. (Traduzione Francesco Groggia). Istituto Polacco Roma/Wydawnictwo Naukowe UAM. Rzym-Poznań 2009. – Film polski wobec wojny i okupacji. Tematy, motywy, pytania. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2011. – Kronika kinematografii polskiej 1895-2011. Wydawnictwo Ars Nova. Wyd. II – rozszerzone i uzupełnione. Poznań 2012. – Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896-1944). Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2015. – Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945-2014). (Red.) Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2015. – „Szpital Przemienienia”. Seria „Klasyka kina”. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2017. – „Podróż na Księżyc”. Seria „Klasyka kina”. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2023. II Wydania krytyczne – Antoni Słonimski: Romans z X Muzą. Teksty filmowe z lat 1917-1976. Wybór, wstęp i opracowanie naukowe Małgorzata Hendrykowska, Marek Hendrykowski. Biblioteka „Więzi”. Warszawa 2007. – Stefania Zahorska: Pisma filmowe. Teksty filmowe z lat 1927-1960. Wybór, wstęp i opracowanie naukowe Małgorzata Hendrykowska. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2021. III Redakcja czasopism: – Redakcja i koncepcja całości numeru: „The Image in Popular Culture”. „Images”, vol.III, 2005, Number 5/6. – Redakcja numeru „Polonistyki” poświęconego filmowi. „Polonistyka” 2004, nr 5. – Redakcja i koncepcja całości numeru: „The Icons, Symbols and Images of the 20th Century”. „Images”, vol.IV, 2006, Number 7/8. – Redakcja i koncepcja całości numeru (wspólnie z Anną Śliwińską): „The Image in Popular Culture”. „Images”, vol. XII, 2013, Number 21. – Redakcja i koncepcja całości numeru (wspólnie z Anną Śliwińską): Polish Cinema Unknown/Polish Cinema Forgotten. „Images”, vol. XX, 2017,, Number 29. IV. Ważniejsze publikacje w tomach zbiorowych i czasopismach (po roku 1990): – Z metodologicznych problemów badań nad historią filmu (W:) Epistemologiczne podstawy badań nad kulturą. Praca zbior. pod red. Krystyny Zamiary. PWN. Poznań 1992. – Scenografia jako element dzieła filmowego. „Studia Filmoznawcze” 1992. T. XI. – Was the cinema fairground entertainment? The birth and role of popular cinema in the Polish territories up to 1908. (In:) Popular European Cinema. Eds.: Ginette Vincendeau and Richard Dyer. Routledge. London-New York 1992. s. 112-125. – Społeczne i kulturowe konteksty narodzin filmu na ziemiach polskich przełomu stuleci. „Człowiek i Społeczeństwo” T. IX. 1992, s.70-90. – Dalle fotografie animate ai primi cinema in Polonia. „Immagine. Note di Storia del Cinema”. Nouva Serie, nr 23 (Primavera) 1993, s. 6-13 – Film Journeys of the Krzemiński brothers. “Film History. An International Journal”. New York – London. Vol. 6, nr 2 (Summer) 1994. s. 206-218. – Pierwszy polski tekst o kinematografie. „Iluzjon. Kwartalnik Naukowy Filmoteki Narodowej”. 1994 nr 3/4. – “Elementarna mowa fotografii galopującej”, czyli literatura polska w kinematografie (1911-1914). (W:) W cieniu braci Lumière. Szkice o początkach kina. Praca zbior. Pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Wydawnictwo Ars Nova. Poznañ 1995. – Dzieło przełomowe dla historii kultury – “Nietolerancja”. „Kwartalnik Filmowy” 1995/1996, nr 12/13. – East Central Europe before the second World War. (W:) Oxford History of World Cinema 1895-1995. Ed. By Geoffrey Nowell-Smith. Oxford University Press. Oxford 1996. – Yiddish Cinema in the Central European Countries 1910-1939. (W:) The Oxford History of World Cinema 1895-1995. (wspólnie z Markiem Hendrykowskim). Ed. By Geoffrey Nowell-Smith. Oxford University Press. Oxford 1996. – Professeur, acteur ou bouffon? Le bonimenteur sur les territoires polonais avant 1914. “Iris. Revue de théorie de l’image et du son” 1996, nr 22. – Le premier spectacle grand public – “Quo vadis” d’Enrico Guazzoni . “Immagine. Note di Storia del Cinema” Nuova Serie 1996, N. 32. – Sztuka wyboru, czyli o „Strukturze kryształu” Krzysztofa Zanussiego. „Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 2. – Kicz egzotyczny w polskim kinie międzywojennym. (W:) Niedyskretny urok kiczu. Problemy filmowej kultury popularnej. Pod red. Grażyny Stachówny. Universitas. Kraków 1997. – Rok 1896; Kinematograf; Georges Méliès. Rok 1924. Film roku: “Portier z hotelu Atlantic”. Hasło roku: montaż atrakcji. (W:) Historia kina. Pod red. Andrzeja Kołodyńskiego i Konrada J. Zarębskiego. Warszawa 1998. – „La trouvaille mémorable des photographes de génie ou bien l’inteligentsia polonaise face aux „photographies animées” (W:) Le cinéma au tournant du siècle (Cinema at the Turn of Century) Red. Claire Dupré la Tour, André Gaudreault, Roberta Person. Editions Nota Bene – Quebec; Editions Payot – Lausanne 1999. – Swojska i dziarska Jadzia Smosarska. (W:) I film stworzył kobietę. Praca zbior. pod red. Grażyny Stachówny. Universitas. Kraków 1999. – From the Phonograph to the Kinetophone: Sound in the Cinema within the Polish Territory Prior to 1914. “Film History” (USA) 1999 Volume 11 (December). – Rzecz o WYZWOLENIU. (W:) Widziane po latach. Szkice o polskim filmie fabularnym. Praca zbior. pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Poznań 2000. – Cinema polacco (W:) Storia del cinema mondiale. L’Europa. Le cinematografie nazionali. T.III. Red. Gian-Piero Brunetta. Einaudi Editore. Torino 2000. – Les premières représentations du cinématographe Lumière sur les territoires polonais . (W:) L’aventure du Cinématographe. Actes du Congrès Mondial Lumière. ALEAS EDITEUR. Université Lumière – Lyon 2. Lyon 2000. – Zbrodnia w kinematografie. O najstarszych filmowych obrazach przemocy (W:) Przemoc na ekranie. Praca zbior. Pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej i Marka Hendrykowskiego. Wydawnictwo Naukowe UAM 2001. – Obrazy strajku dzieci wrzesińskich w polskim filmie. (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim) (W:) Strajk dzieci wrzesińskich z perspektywy wieku. Praca zbior. pod red. Stanisława Sierpowskiego. Poznań-Września 2001. – Polonista w przestrzeni audiowizualnej. „Polonistyka” 2002, nr 7. – Technika – ruch – informacja. Wiek XIX: komunikacja społeczna na progu audiowizualności (W:) Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia pod red. Maryli Hopfinger. Oficyna Naukowa. Warszawa 2002. – Hasło „film polski” (W:) Encyclopedia Britannica. Tom: Polska, Wydawnictwo Kurpisz Poznań 2003. – Kinematograf na przełomie stuleci w poszukiwaniu formuły rozwoju. Kilka uwag o filmie na ziemiach polskich przed rokiem 1908. (W:) Polska kultura filmowa do 1939 roku. Praca zbior. Pod red. Jolanty Lemann-Zajiček. Łódź 2003. – Nad mapą filmowej Atlantydy. „Kwartalnik Filmowy” 2003 (zima) nr 44. – Serial, telenowela, reality show, czyli jak rozmontować ten mechanizm? „Polonistyka” 2004, nr 5, s.4-14. (Redakcja numeru „Polonistyki” poświęconego filmowi). – Obraz powielony a granice prywatności. „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication”, 2005, volume III, Number 5/6. – Technika – ruch – informacja. Wiek XIX: komunikacja społeczna na progu audiowizualności (W:) Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia pod red. Maryli Hopfinger. Oficyna Naukowa. Warszawa 2005. (Wydanie II Antologii z 2002 roku). – Telenowela dokumentalna. (W:) Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. Praca zbior. pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Poznań 2005. – Patrzeć intensywnie. O filmach Kazimierza Karabasza. (W:) Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. Praca zbior. pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Poznań 2005. – K metodologickym problemum vyzkumu dejin filmu. O miste historicke interpretaro a o semioticke perspektive ve vyzkumu filmu z obdobi pred rokem 1914. (W:) Tvořivé zrady. Současne polske myšleni o filmu a audiovizualni kultuře. Red. Petr Mareš, Petr Szczepanik. Praha 2005, s.219-305. – Polacy odkrywają kinematograf. Kazimierz Kutz odnajduje małe ojczyzny. Marek Piwowski wyrusza w „Rejs” (W:) Historia kina polskiego. Pod red. Tadeusza Lubelskiego i Konrada J. Zarębskiego. Warszawa 2006. – Antoniego Bohdziewicza życie i sprawy. „Kwartalnik Filmowy” 2006 nr 54-55. – Welocyped, podróże i feministki. O XIX-wiecznym dziedzictwie ikony XX wieku. „Images” The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication 2006, vol. IV, Number 7/8. – Maestro Has (Tradutto per Francesco Groggia), współautor Marek Hendrykowski. (W:) La clessidra animata. Centro Sperimentale di Cinematografia/ Cineteca Nazionale/ Istituto Polacco di Roma. Roma 2007. – Ruchome obrazy Ottomara Anschütza. „Camer@ obscura 2007, nr 1. – O złych i dobrych skutkach chodzenia do kinematografu (W:) Kultura. Język. Edukacja. Dialogi współczesności z tradycją. Praca zbiorowa pod red. Beaty Gromadzkiej, Doroty Mrozek, Jerzego Kaniewskiego. Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 2008. – Początki kinematografii polskiej. Pierwsze dwie dekady. (W:) Kino okresu Wielkiego Niemowy. Część I: Początki. Praca zbiorowa pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Warszawa 2008. – Odnalezione skarby. (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim). (W:) Kino okresu Wielkiego Niemowy. Część I: Początki. Praca zbiorowa pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Warszawa 2008. – The First Polish Feature Film: “Les Martyrs de la Pologne”/ “The Prussian Culture” (1908). (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim). “Images” 2008 vol. VI, Number 11-12. – Pomiędzy Wielką Wojną a przełomem dźwiękowym. (W:) Kino okresu wielkiego niemowy. Część II. Praca zbior. pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Warszawa 2009. – Pierwszy polski film fabularny: „Les Martyrs de la Pologne”/ „Pruska kultura” (1908). (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim). „Kwartalnik Filmowy” 2009 nr 67/68. – Wojna polsko-bolszewicka na ekranie niemego kina. Wstęp do edycji specjalnej Filmoteki Narodowej płyty DVD z serii „Kino polskie okresu „Wielkiego niemowy””. 2010. – Amelia umiera kinematograficznie. Filmowy „Mazepa” 1914. (W:) „Poeta „przez pryzma przepuszczony”. Juliusz Słowacki w 200. rocznicę urodzin. Praca zbior. pod red. Elżbiety Nowickiej i Magdaleny Piotrowskiej. Poznań 2011. – To nie jest film dla młodych ludzi. Baśń dokumentalna Jacka Bławuta „Jeszcze nie wieczór”. (W:) Pogranicza dokumentu. Praca zbior. Pod red. Mikołaja Jazdona, Piotra Pławuszewskiego, Katarzyny Mąki-Malatyńskiej. Poznań 2012. – Miasto jako perpetuum mobile. „Berlin. Symfonia wielkiego miasta” (1927) Waltera Ruttmana. „Images”. Vol. XII, 2013, Number 21. – „Rok 1863” Edwarda Puchalskiego. Publikacja dołączona do edycji specjalnej Filmoteki Narodowej płyty DVD z serii „Kino polskie okresu „wielkiego niemowy””. Filmoteka Narodowa 2013. – W „nowomedialnym labiryncie”, czyli jak ochronić sztukę w epoce nowych mediów. „Kwartalnik Filmowy” 2014 nr 86. – War Films After 1989. A Dialogue Among Three Generations. (W:) World War II and Two Occupations. Dilemmas of Polish Memory. Eds.: Anna Wolff-Powęska, Piotr Forecki. Peter Lang Edition. Frankfurt am Main 2016. – Zanim wybudowano kinematograf… Prezentacje filmowe na ziemiach polskich w latach 1896-1908. (W:) Kinotop. Antologia wczesnego kina. Część II. Pod red. Andrzeja Dębskiego i Martina Loiperdingera. Oficyna Wydawnicza ATUT. Wrocław 2016. – Poszukiwania i fascynacje Antoniego Bohdziewicza. „Images” 2016 vol. XIX, Number 28, ISSN 1731-450X. – News filmowy w kulturze przełomu XIX i XX stulecia „Przegląd Humanistyczny” 2016, nr 1. – Meandry i paradoksy międzywojennej cenzury filmowej w Polsce. „Images” 2016 vol. XVIII, Number 27. – Filmowcy amatorzy w Polsce przed rokiem 1939. „Images”, vol. XX/, Number 29, s. 59-85. Tytuł tomu: Polskie kino nieznane. Polskie kino zapomniane/Polish Cinema Unknown/ Polish Cinema Forgotten. Poznań 2017. – Pomiędzy nauką a atrakcją. Filmy medyczne z przełomu XIX i XX stulecia (W:) Medycyna w filmie. Praca zbiorowa pod red. Macieja Ganczara i Michała Oleszczyka. Wydawnictwo Homini. Kraków 2017. – Wokół kinowych „Nocy i dni”. (W:) „Noce i dnie”. Opowieść o filmie Jerzego Antczaka. Praca zbiorowa pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Wydawnictwo Bosz/ Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. Warszawa 2017. – „Iluminacja” jako dialog oświeceniowy. (W:) Złoty Środek. Literatura wobec rozterek, niepokoju i poszukiwania równowagi. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Tomasza Pokrzywniaka. Red. naukowa: Grzegorz Raubo i Krzysztof Trybuś. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2017. – Intymny portret we wnętrzu. „Zimowy zmierzch” Stanisława Lenartowicza. (W:) Polska szkoła filmowa. Reinterpretacje i nawiązania. Praca zbiorowa pod red. Wojciecha Otto. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2018. – Wytwórnia przy Chełmskiej. Szkic do portretu (1949-1989) (W:) Chełmska 21. Praca zbiorowa pod red. Piotra Sobkowicza i Barbary Dziamskiej. Warszawa 2019. – Ważyk – Ford – Starski. Historia pewnego scenariusza. Images. Volume XXVI Number 35 Poznań 2019. Tytuł tomu: A Wander through the Themes. – O szczególnych powinowactwach literatury i kina w refleksji Stefanii Zahorskiej. „Przestrzenie Teorii” 2019, nr 32. – Film w budowaniu polskiej tożsamości. Pierwsze lata niepodległości 1919-1924. (W:) 1918. Kino polskie wobec odzyskania niepodległości. Praca zbior. pod red. Mariusza Guzka i Piotra Zwierzchowskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz 2020. – Andrzej Papuziński. (W:) [Nie] zapomniani dokumentaliści. Praca zbior. pod red. Katarzyny Mąki-Malatyńskiej i Jolanty Lehmann-Zajiček. Wyd. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, -Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. Łódź 2020. -Obiektyw filmowy Stefanii Zahorskiej – „Forum Poetyki” 2021 nr 23, s. 245-259/ Stefania -Zahorska’s Camera Lens. „Forum of Poetics” Winter 2021 (23) http://fp.amu.edu.pl/forum poetyki-zima-2021 -Pierwaja ekranizacija „Pana Twardowskowo”. (W:) Władisław Starewicz. Dressirowszczik żukow sozdajet animaciju. Praca zbior. pod red. Stanisława Diedinskowo. Moskwa 2021. (wspólnie z Markiem Hendrykowskim). Tłumaczenie na język rosyjski: Denis Wiren. -O targu staroci, ekologii i stosunku do przedmiotów starych. Images. Volume XXXI, Number 40. Poznań 2022. Tytuł tomu: Waste in Films – Waste after Films.

Profesor zwyczajny w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM. Historyk filmu i kultury filmowej.

Curriculum Vitae

Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza. W 1983 obroniła pracę doktorską pt. “Elementy wyjaśniania w filmie o sztuce” (wyd. 1986). W 1993 uzyskała na Wydziale Filologicznym UAM stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych na podstawie rozprawy: “Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej przełomu stuleci (1895-1914)”. W 2000 otrzymała tytuł profesora.

W roku 2000, wspólnie z Markiem Hendrykowskim, odnalazła we francuskim archiwum filmowym w Bois d’Arcy najstarszy z zachowanych dotąd polskich filmów fabularnych “Pruską kulturę” (1908) oraz uważany za zaginiony film “Odrodzona Polska” (1924).

Wykłada historię filmu. Jest członkiem Rady Redakcyjnej czasopisma “Images. The Internatonal Journal od European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” i stałym współpracownikiem “Kwartalnika Filmowego”. Od roku 2009 – przewodniczącą Rady Naukowej Filmoteki Narodowej w Warszawie. Redaktor naukowy tomów zbiorowych m.in.: “W cieniu braci Lumiere”, “Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego”, “Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989”, numeru monograficznego czasopisma “Images” – “The Image in Popular Culture”.

Publikacje

I. Książki (wybór)

– Elementy wyjaśniania w filmie o sztuce. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 1988.
– Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej 1895-1914. Wydawnictwo Book Service. Poznań 1993.– W cieniu braci Lumière. Europejscy historycy filmu o początkach kina. (Red.) Wydawnictwo Ars Nova. Poznań 1995.– Film w Poznaniu i Wielkopolsce (1896-1996). Wydawnictwo Ars Nova. Wyd. II Poznań 1996 (współautor: Marek Hendrykowski).– Kronika kinematografii polskiej (1895-1997). Wydawnictwo Ars Nova. Poznań 1999.– Widziane po latach. Szkice o filmie polskim. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. (Red.) Poznań 2000.
– Przemoc na ekranie. Praca zbior. Pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej i Marka Hendrykowskiego. Wydawnictwo Naukowe UAM 2001.

– Music and Film. (Red. wspólnie z Don Fredericksenem (Cornell University) i Markiem Hendrykowskim). Wydawnictwo Naukowe UAM 2002.

– Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. (Red.) Poznań 2005.

– Smosarska. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2007.

– La seconda guerra mondiale nel cinema polacco. (Traduzione Francesco Groggia). Istituto Polacco Roma/Wydawnictwo Naukowe UAM. Rzym-Poznań 2009.

– Film polski wobec wojny i okupacji. Tematy, motywy, pytania. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2011.

– Kronika kinematografii polskiej 1895-2011. Wydawnictwo Ars Nova. Wyd. II – rozszerzone i uzupełnione. Poznań 2012.

– Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896-1944). Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2015.

– Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945-2014). (Red.) Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2015.

– „Szpital Przemienienia”. Seria „Klasyka kina”. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2017.

– „Podróż na Księżyc”. Seria „Klasyka kina”. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2023.

II Wydania krytyczne

– Antoni Słonimski: Romans z X Muzą. Teksty filmowe z lat 1917-1976. Wybór, wstęp i opracowanie naukowe Małgorzata Hendrykowska, Marek Hendrykowski. Biblioteka „Więzi”. Warszawa 2007.

– Stefania Zahorska: Pisma filmowe. Teksty filmowe z lat 1927-1960. Wybór, wstęp i opracowanie naukowe Małgorzata Hendrykowska. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2021.

III Redakcja czasopism:

– Redakcja i koncepcja całości numeru: „The Image in Popular Culture”. „Images”, vol.III, 2005, Number 5/6.

– Redakcja numeru „Polonistyki” poświęconego filmowi. „Polonistyka” 2004, nr 5.

– Redakcja i koncepcja całości numeru: „The Icons, Symbols and Images of the 20th Century”. „Images”, vol.IV, 2006, Number 7/8.

– Redakcja i koncepcja całości numeru (wspólnie z Anną Śliwińską): „The Image in Popular Culture”. „Images”, vol. XII, 2013, Number 21.

– Redakcja i koncepcja całości numeru (wspólnie z Anną Śliwińską): Polish Cinema Unknown/Polish Cinema Forgotten. „Images”, vol. XX, 2017,, Number 29.

IV. Ważniejsze publikacje w tomach zbiorowych i czasopismach (po roku 1990):

– Z metodologicznych problemów badań nad historią filmu (W:) Epistemologiczne podstawy badań nad kulturą. Praca zbior. pod red. Krystyny Zamiary. PWN. Poznań 1992.

– Scenografia jako element dzieła filmowego. „Studia Filmoznawcze” 1992. T. XI.

– Was the cinema fairground entertainment? The birth and role of popular cinema in the Polish territories up to 1908. (In:) Popular European Cinema. Eds.: Ginette Vincendeau and Richard Dyer. Routledge. London-New York 1992. s. 112-125.

– Społeczne i kulturowe konteksty narodzin filmu na ziemiach polskich przełomu stuleci. „Człowiek i Społeczeństwo” T. IX. 1992, s.70-90.

– Dalle fotografie animate ai primi cinema in Polonia. „Immagine. Note di Storia del Cinema”. Nouva Serie, nr 23 (Primavera) 1993, s. 6-13

– Film Journeys of the Krzemiński brothers. “Film History. An International Journal”. New York – London. Vol. 6, nr 2 (Summer) 1994. s. 206-218.

– Pierwszy polski tekst o kinematografie. „Iluzjon. Kwartalnik Naukowy Filmoteki Narodowej”. 1994 nr 3/4.

– “Elementarna mowa fotografii galopującej”, czyli literatura polska w kinematografie (1911-1914). (W:) W cieniu braci Lumière. Szkice o początkach kina. Praca zbior. Pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Wydawnictwo Ars Nova. Poznañ 1995.

– Dzieło przełomowe dla historii kultury – “Nietolerancja”. „Kwartalnik Filmowy” 1995/1996, nr 12/13.

– East Central Europe before the second World War. (W:) Oxford History of World Cinema 1895-1995. Ed. By Geoffrey Nowell-Smith. Oxford University Press. Oxford 1996.

– Yiddish Cinema in the Central European Countries 1910-1939. (W:) The Oxford History of World Cinema 1895-1995. (wspólnie z Markiem Hendrykowskim). Ed. By Geoffrey Nowell-Smith. Oxford University Press. Oxford 1996.

– Professeur, acteur ou bouffon? Le bonimenteur sur les territoires polonais avant 1914. “Iris. Revue de théorie de l’image et du son” 1996, nr 22.

– Le premier spectacle grand public – “Quo vadis” d’Enrico Guazzoni . “Immagine. Note di Storia del Cinema” Nuova Serie 1996, N. 32.

– Sztuka wyboru, czyli o „Strukturze kryształu” Krzysztofa Zanussiego. „Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 2.

– Kicz egzotyczny w polskim kinie międzywojennym. (W:) Niedyskretny urok kiczu. Problemy filmowej kultury popularnej. Pod red. Grażyny Stachówny. Universitas. Kraków 1997.

– Rok 1896; Kinematograf; Georges Méliès. Rok 1924. Film roku: “Portier z hotelu Atlantic”. Hasło roku: montaż atrakcji. (W:) Historia kina. Pod red. Andrzeja Kołodyńskiego i Konrada J. Zarębskiego. Warszawa 1998.

– „La trouvaille mémorable des photographes de génie ou bien l’inteligentsia polonaise face aux „photographies animées” (W:) Le cinéma au tournant du siècle (Cinema at the Turn of Century) Red. Claire Dupré la Tour, André Gaudreault, Roberta Person. Editions Nota Bene – Quebec; Editions Payot – Lausanne 1999.

– Swojska i dziarska Jadzia Smosarska. (W:) I film stworzył kobietę. Praca zbior. pod red. Grażyny Stachówny. Universitas. Kraków 1999.

– From the Phonograph to the Kinetophone: Sound in the Cinema within the Polish Territory Prior to 1914. “Film History” (USA) 1999 Volume 11 (December).

– Rzecz o WYZWOLENIU. (W:) Widziane po latach. Szkice o polskim filmie fabularnym. Praca zbior. pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Poznań 2000.

– Cinema polacco (W:) Storia del cinema mondiale. L’Europa. Le cinematografie nazionali. T.III. Red. Gian-Piero Brunetta. Einaudi Editore. Torino 2000.

– Les premières représentations du cinématographe Lumière sur les territoires polonais . (W:) L’aventure du Cinématographe. Actes du Congrès Mondial Lumière. ALEAS EDITEUR. Université Lumière – Lyon 2. Lyon 2000.

– Zbrodnia w kinematografie. O najstarszych filmowych obrazach przemocy (W:) Przemoc na ekranie. Praca zbior. Pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej i Marka Hendrykowskiego. Wydawnictwo Naukowe UAM 2001.

– Obrazy strajku dzieci wrzesińskich w polskim filmie. (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim) (W:) Strajk dzieci wrzesińskich z perspektywy wieku. Praca zbior. pod red. Stanisława Sierpowskiego. Poznań-Września 2001.

– Polonista w przestrzeni audiowizualnej. „Polonistyka” 2002, nr 7.

– Technika – ruch – informacja. Wiek XIX: komunikacja społeczna na progu audiowizualności (W:) Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia pod red. Maryli Hopfinger. Oficyna Naukowa. Warszawa 2002.

– Hasło „film polski” (W:) Encyclopedia Britannica. Tom: Polska, Wydawnictwo Kurpisz Poznań 2003.

– Kinematograf na przełomie stuleci w poszukiwaniu formuły rozwoju. Kilka uwag o filmie na ziemiach polskich przed rokiem 1908. (W:) Polska kultura filmowa do 1939 roku. Praca zbior. Pod red. Jolanty Lemann-Zajiček. Łódź 2003.

– Nad mapą filmowej Atlantydy. „Kwartalnik Filmowy” 2003 (zima) nr 44.

– Serial, telenowela, reality show, czyli jak rozmontować ten mechanizm? „Polonistyka” 2004, nr 5, s.4-14. (Redakcja numeru „Polonistyki” poświęconego filmowi).

– Obraz powielony a granice prywatności. „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication”, 2005, volume III, Number 5/6.

– Technika – ruch – informacja. Wiek XIX: komunikacja społeczna na progu audiowizualności (W:) Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia pod red. Maryli Hopfinger. Oficyna Naukowa. Warszawa 2005. (Wydanie II Antologii z 2002 roku).

– Telenowela dokumentalna. (W:) Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. Praca zbior. pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Poznań 2005.

– Patrzeć intensywnie. O filmach Kazimierza Karabasza. (W:) Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. Praca zbior. pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej. Poznań 2005.

– K metodologickym problemum vyzkumu dejin filmu. O miste historicke interpretaro a o semioticke perspektive ve vyzkumu filmu z obdobi pred rokem 1914. (W:) Tvořivé zrady. Současne polske myšleni o filmu a audiovizualni kultuře. Red. Petr Mareš, Petr Szczepanik. Praha 2005, s.219-305.

– Polacy odkrywają kinematograf. Kazimierz Kutz odnajduje małe ojczyzny. Marek Piwowski wyrusza w „Rejs” (W:) Historia kina polskiego. Pod red. Tadeusza Lubelskiego i Konrada J. Zarębskiego. Warszawa 2006.

– Antoniego Bohdziewicza życie i sprawy. „Kwartalnik Filmowy” 2006 nr 54-55.

– Welocyped, podróże i feministki. O XIX-wiecznym dziedzictwie ikony XX wieku. „Images” The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication 2006, vol. IV, Number 7/8.

– Maestro Has (Tradutto per Francesco Groggia), współautor Marek Hendrykowski. (W:) La clessidra animata. Centro Sperimentale di Cinematografia/ Cineteca Nazionale/ Istituto Polacco di Roma. Roma 2007.

– Ruchome obrazy Ottomara Anschütza. „Camer@ obscura 2007, nr 1.

– O złych i dobrych skutkach chodzenia do kinematografu (W:) Kultura. Język. Edukacja. Dialogi współczesności z tradycją. Praca zbiorowa pod red. Beaty Gromadzkiej, Doroty Mrozek, Jerzego Kaniewskiego. Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 2008.

– Początki kinematografii polskiej. Pierwsze dwie dekady. (W:) Kino okresu Wielkiego Niemowy. Część I: Początki. Praca zbiorowa pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Warszawa 2008.

– Odnalezione skarby. (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim). (W:) Kino okresu Wielkiego Niemowy. Część I: Początki. Praca zbiorowa pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Warszawa 2008.

– The First Polish Feature Film: “Les Martyrs de la Pologne”/

“The Prussian Culture” (1908). (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim). “Images” 2008 vol. VI, Number 11-12.

– Pomiędzy Wielką Wojną a przełomem dźwiękowym. (W:) Kino okresu wielkiego niemowy. Część II. Praca zbior. pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Warszawa 2009.

– Pierwszy polski film fabularny: „Les Martyrs de la Pologne”/ „Pruska kultura” (1908). (Wspólnie z Markiem Hendrykowskim). „Kwartalnik Filmowy” 2009 nr 67/68.

– Wojna polsko-bolszewicka na ekranie niemego kina. Wstęp do edycji specjalnej Filmoteki Narodowej płyty DVD z serii „Kino polskie okresu „Wielkiego niemowy””. 2010.

– Amelia umiera kinematograficznie. Filmowy „Mazepa” 1914. (W:) „Poeta „przez pryzma przepuszczony”. Juliusz Słowacki w 200. rocznicę urodzin. Praca zbior. pod red. Elżbiety Nowickiej i Magdaleny Piotrowskiej. Poznań 2011.

– To nie jest film dla młodych ludzi. Baśń dokumentalna Jacka Bławuta „Jeszcze nie wieczór”. (W:) Pogranicza dokumentu. Praca zbior. Pod red. Mikołaja Jazdona, Piotra Pławuszewskiego, Katarzyny Mąki-Malatyńskiej. Poznań 2012.

– Miasto jako perpetuum mobile. „Berlin. Symfonia wielkiego miasta” (1927) Waltera Ruttmana. „Images”. Vol. XII, 2013, Number 21.

– „Rok 1863” Edwarda Puchalskiego. Publikacja dołączona do edycji specjalnej Filmoteki Narodowej płyty DVD z serii „Kino polskie okresu „wielkiego niemowy””. Filmoteka Narodowa 2013.

– W „nowomedialnym labiryncie”, czyli jak ochronić sztukę w epoce nowych mediów. „Kwartalnik Filmowy” 2014 nr 86.

– War Films After 1989. A Dialogue Among Three Generations. (W:) World War II and Two Occupations. Dilemmas of Polish Memory. Eds.: Anna Wolff-Powęska, Piotr Forecki. Peter Lang Edition. Frankfurt am Main 2016.

– Zanim wybudowano kinematograf… Prezentacje filmowe na ziemiach polskich w latach 1896-1908. (W:) Kinotop. Antologia wczesnego kina. Część II. Pod red. Andrzeja Dębskiego i Martina Loiperdingera. Oficyna Wydawnicza ATUT. Wrocław 2016.

– Poszukiwania i fascynacje Antoniego Bohdziewicza. „Images” 2016 vol. XIX, Number 28, ISSN 1731-450X.

– News filmowy w kulturze przełomu XIX i XX stulecia „Przegląd Humanistyczny” 2016, nr 1.

– Meandry i paradoksy międzywojennej cenzury filmowej w Polsce. „Images” 2016 vol. XVIII, Number 27.

– Filmowcy amatorzy w Polsce przed rokiem 1939. „Images”, vol. XX/, Number 29, s. 59-85. Tytuł tomu: Polskie kino nieznane. Polskie kino zapomniane/Polish Cinema Unknown/ Polish Cinema Forgotten. Poznań 2017.

– Pomiędzy nauką a atrakcją. Filmy medyczne z przełomu XIX i XX stulecia (W:) Medycyna w filmie. Praca zbiorowa pod red. Macieja Ganczara i Michała Oleszczyka. Wydawnictwo Homini. Kraków 2017.

– Wokół kinowych „Nocy i dni”. (W:) „Noce i dnie”. Opowieść o filmie Jerzego Antczaka. Praca zbiorowa pod red. Grażyny M. Grabowskiej. Wydawnictwo Bosz/ Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. Warszawa 2017.

– „Iluminacja” jako dialog oświeceniowy. (W:) Złoty Środek. Literatura wobec rozterek, niepokoju i poszukiwania równowagi. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Tomasza Pokrzywniaka. Red. naukowa: Grzegorz Raubo i Krzysztof Trybuś. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2017.

– Intymny portret we wnętrzu. „Zimowy zmierzch” Stanisława Lenartowicza. (W:) Polska szkoła filmowa. Reinterpretacje i nawiązania. Praca zbiorowa pod red. Wojciecha Otto. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2018.

– Wytwórnia przy Chełmskiej. Szkic do portretu (1949-1989) (W:) Chełmska 21. Praca zbiorowa pod red. Piotra Sobkowicza i Barbary Dziamskiej. Warszawa 2019.

– Ważyk – Ford – Starski. Historia pewnego scenariusza. Images. Volume XXVI Number 35 Poznań 2019. Tytuł tomu: A Wander through the Themes.

– O szczególnych powinowactwach literatury i kina w refleksji Stefanii Zahorskiej. „Przestrzenie Teorii” 2019, nr 32.

– Film w budowaniu polskiej tożsamości. Pierwsze lata niepodległości 1919-1924. (W:) 1918. Kino polskie wobec odzyskania niepodległości. Praca zbior. pod red. Mariusza Guzka i Piotra Zwierzchowskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz 2020.

– Andrzej Papuziński. (W:) [Nie] zapomniani dokumentaliści. Praca zbior. pod red. Katarzyny Mąki-Malatyńskiej i Jolanty Lehmann-Zajiček. Wyd. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, -Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. Łódź 2020.

-Obiektyw filmowy Stefanii Zahorskiej   – „Forum Poetyki” 2021 nr 23, s. 245-259/ Stefania -Zahorska’s Camera Lens. „Forum of Poetics” Winter 2021 (23) http://fp.amu.edu.pl/forum poetyki-zima-2021

-Pierwaja ekranizacija „Pana Twardowskowo”. (W:) Władisław Starewicz. Dressirowszczik żukow sozdajet animaciju. Praca zbior. pod red. Stanisława Diedinskowo. Moskwa 2021. (wspólnie z Markiem Hendrykowskim). Tłumaczenie na język rosyjski: Denis Wiren.

-O targu staroci, ekologii i stosunku do przedmiotów starych. Images. Volume XXXI, Number 40. Poznań 2022. Tytuł tomu: Waste in Films – Waste after Films.

prof. zw. dr hab. Małgorzata Hendrykowska

Curriculum Vitae

Publikacje

I. Książki (wybór)

II Wydania krytyczne

III Redakcja czasopism:

IV. Ważniejsze publikacje w tomach zbiorowych i czasopismach (po roku 1990):