prof. dr hab. Grażyna Gajewska

Profesor w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM

Adres e-mail:  gajewska@amu.edu.pl
Curriculum Vitae

Prof. dr hab. – literaturoznawczyni

– studia: UAM, Wydział Historyczny (specjalność nauczycielska), 1996,

– doktorat: UŁ, Wydział Filologiczny (literaturoznawstwo), 2002

– habilitacja: UAM, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej (literaturoznawstwo), 2011

– W latach 2002-2019 zatrudniona w UAM, w Collegium Europaeum Gnesnense (przemianowanym w Instytut Kultury Europejskiej)

– od 2019 r. zatrudniona w IFMiSA

Zainteresowania badawcze: literatura i film fantastycznonaukowy, posthumanizm, transhumanizm, antropologia cyborgów, antropologia rzeczy, teorie feminizmu.

Swoje badania prezentowała w ramach programu Erasmus+ w Holandii, Izraelu, na Ukrainie, a także w ramach miesięcznego stażu w Musee Tavet-Delacour (Francja).

Kierowniczka i/lub współwykonawczyni kilku projektów naukowych (polskich i międzynarodowych):

– Kultura Europy Zachodniej 1845-2010 ( projekt finansowany przez Rektora UAM)

– Erotyka sztucznych ciał z perspektywy antropologii rzeczy (projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki)

– Ideowe, prawne i ekonomiczne aspekty Akcji T-4 w Kraju Warty (projekt finansowany przez Polsko-Niemiecką Fundację na rzecz Nauki)

– When Science is a Woman (projekt finansowany przez Fondation Dauphine w Paryżu)
PUBLIKACJE

 

MONOGRAFIE:

  1. Maski dziejopisarstwa. Współczesne formy reprezentacji przeszłości, Gniezno: Wydawnictwo CEG 2002, 280 stron.
  2. Arcy-nie-ludzkie. Przez science fiction do antropologii cyborgów, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2010, 318 stron.
  3. Erotyka sztucznych ciał z perspektywy studiów nad rzeczami, Poznań-Gniezno: Wydawnictwo ABC- IKE 2016, 214 stron.
  4. Rozdziały w monografii wieloautorskiej: Bezużyteczni. Studia nad losami chorych i upośledzonych psychicznie w okresie rządów nazistowskich (monografia wieloautorska), Poznań-Gniezno: Wydawnictwo ABC- IKE 2016, 171 stron. Rozdziały: Wstęp: Historia i pamięć – „umarli nie umierają raz” – pacjenci szpitali psychiatrycznych w okresie rządów nazistowskich (wraz z M. Tomczak), s. 7-15; „Nagie życie” w zakładach dla psychicznie i nerwowo chorych pod rządami nazistów, s. 19-28; „Kochana córko!” – świadectwo pacjenta szpitala Tiegenhof, Heinricha Wulfa utkane w listach i poezji, s. 121-137. Publikacja ukazała się także w wersji niemieckojęzycznej: Unproduktive Esser. Studien über das Schicksal der Kranken und psychisch Belasteten unter der NS Herrschaft, Poznań: Wydawnictwo UAM 2017, 153 strony.
  5. Eroticism of More- and Other-than-Human Bodies. A study of the Anthropology of Things, New York: Palgrave Macmillan 2020, 208 stron.
  6. Ekofantastyka. Ujęcie sympojetyczne, Poznań: Wydawnictwo UAM 2023, 259 stron.

REDAKCJE I OPRACOWANIA:

  1. (Współredakcja z Aleksandrą Boroń) Holocaust w sieci dyskursów, Gniezno: Wydawnictwo CEG 2005, 104 strony, 104 strony.
  2. (Wstęp i opracowanie) Nadzieje i obawy płynnej nowoczesności (seria: Wykłady Gościnne Collegium Europaeum Gnesnense UAM z udziałem Zygmunta Baumana), Gniezno: Wydawnictwo Fundacji CEG 2005, 56 stron.
  3. (Współredakcja z Jackiem Jagielskim) Modernizm w lustrze współczesności, Gniezno: Wydawnictwo Fundacji CEG 2006, 87 stron.
  4. (Współredakcja z Jackiem Jagielskim) Klan cyborgów. Mariaż człowieka z technologią, Gniezno: Wydawnictwo Fundacji CEG 2008, 120 stron.
  5. (współredakcja z Rafałem Wójcikiem) KOntekstowy MIKS. Przez opowieści graficzne do analiz kultury współczesnej, Poznań: Wydawnictwo PTPN 2011, 426 stron
  6. (współredakcja z Marią Tomczak) Zachodnioeuropejska mozaika kulturowa 1848-2010, Poznań: UAM Instytut Kultury Europeskiej 2015, 249 stron
  7. (współredakcja z Marią Tomczak) Kulturowy bricolage (po)nowoczesnej Europy Zachodniej. Symptomy przesilenia od połowy XIX wieku do współczesności, Poznań: UAM Instytut Kultury Europeskiej 2015, 226 stron

ARTYKUŁY (WYBÓR):

  1. Maus – sztuka pamięci Arta Spiegelmana, „Kultura Współczesna” 2002, nr 1-2, s. 80-89.
  2. Sym-bolon historii i mitu, „Er(r)go” 2003, nr 6, s. 97-112.
  3. Obrazy przeszłości Konstantinosa Kawafisa, „Fundamenta Europaea” 2003, nr 2, s. 17-25.
  4. Przecież nie piszemy historii. Piszemy o pamiętaniu, „Kultura Współczesna” 2003, nr 3, s. 175-178.
  5. Historiografia jako literatura w ujęciu badaczy niemieckich (recenzja książki: Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretycznohistorycznej i literaturoznawczej od oświecenia do współczesności, wybór, przekład i opracowanie J. Kałużny, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2003), „Kultura Współczesna” 2004, nr 1, s. 172-178.
  6. Czy w świecie cyborgów jest miejsce dla historii?, w: Kulturowe konteksty integracji europejskiej, red. M. Walczak-Mikołajczakowa, Gniezno 2004, s. 239–249.
  7. Symulakrum przeszłości w przestrzeni wielkomiejskiej, w: Przeciw barierom w myśleniu, red. A. Artwińska, A. Gajewska, Poznań 2004, s. 38–61.
  8. O cierpieniu i przyjemności związanej z reprodukowaniem przeszłości, w: Kultura przyjemności. Rozważania kulturoznawcze, red. Jan Grad, Hanna Mamzer, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2005, s. 161-172.
  9. Trauma przeżyć wojennych w obrazkach, czyli komiks jako nowa forma przekazywania wiedzy o przeszłości, w: Oblicza komunikacji 1. Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją, red. Irena Kamińska-Szmaj, Tomasz Piekota i Monika Zaśko-Zielińska, Kraków: Tertium 2006, s. 292-302.
  10. Tożsamość cyborgów, w: W poszukiwaniu tożsamości. Humanistyczne rozważania interdyscyplinarne, red. Hanna Mamzer, Poznań: Wydawnictwo UAM 2007, s. 91-101.
  11. Koncepcje nowego człowieka w polskiej literaturze science fiction, w: Sytuacja sztuki. Spojrzenie na przełomie XX i XXI wieku, pod red. Romana Bobryka, Siedlce: Wydawnictwa Akademi Podlaskiej 2007, s. 107-116.
  12. Metafory science fiction –  wprowadzenie, w: Klan cyborgów. Mariaż człowieka z technologią, Gniezno: Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense 2008, s. 13-14.
  13. Od antropomorficznych automatów do ludzi przypominających roboty, „Kultura Popularna” 2008, nr 2, s. 49-56.
  14. Słowo – obraz – pamięć w labiryntach komiksu, „Biblioteka” 2008, nr 12, s. 101-115.
  15. Między cyberpunkiem a kobiecą cyberfikcją. Literatura fantastycznonaukowa o współczesnych formach dyskryminacji, w: Literatura, kultura, tolerancja, red.: Grzegorz Gazda, Irena Hübner, Jarosław Płuciennik, Kraków: Universitas 2008,
  16. Cyborgi – figury globalizacji i industrializacji, „Akcent” 2009, nr 1, s. 35-42
  17. Pamięć i doświadczenie wobec dyskursu historii, w: Shoah: kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia, red. naukowa Tomasz Majewski, Anna Zeidler-Janiszewska, Łódź: Officyna 2009, s. 541-547.
  18. Świadome lalki i śpiewające maszyny. Literatura science fiction w dyskursie feministycznym, w: Kultura popularna. Konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe, pod red. Agnieszki Gronkowskiej-Melosik i Zbyszka Melosika, Kraków: Impuls 2010, s. 295-308.
  19. Beetween History and Memory – “Marzi: Children Should Be Seen and Not Heard” Marzena Sowa and Sylvain Savoia, “International Journal of Comic Art” 2010, nr 2/3, s. 159-170.
  20. Antropologia cyborgów wobec zwrotu performatywnego, w: „Zwroty” badawcze w humanistyce: konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne, pod red. Jacka Kowalewskiego i Wojciecha Piaska, Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010, s. 115-134.
  21. Niewidzialne miasto – przypadek Gniezna, w: Muzeum XXI wieku. Teoria i praxis, Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie 2010, s. 137-142.
  22. Nowe technologie – ideologie – płeć, „Rita Baum” 18/2011, s. 151-155.
  23. Człowiek/zwierzę/roślina/maszyna – perspektywa posthumanistyczna, „Studia Europaea Gnesnensia” 4/2011, s. 225-245.
  24. Postpamięć jako marzenie senne – Achtung Zelig! Druga wojna Krzysztofa Gawronkiewicza i Krystiana Rosenberga, „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” Vol. IX, nr 17-18/2011, s. 69-82.
  25. Uwiedzeni przez manekiny, czyli o erotyce sztucznych ciał (na przykładzie opowiadania Płaszcz Józefa Olenina Eugéne’a Melchiora de Vogüégo), „Przestrzenie Teorii” 16/2011, s. 69-80.
  26. Science fiction w metaforyzowaniu świata postindustralnego i postbiologicznego, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. LIV, z. 2 (108), s. 437-454.
  27. Manekin jako obiekt pożądania społeczeństwa konsumpcyjnego, w: Kultura mediów, ciało i tożsamosć: konteksty socjalizacyjne i edukacyjne, pod red. Witolda Jakubowskiego i Sylwii Jaskulskiej, Kraków: impuls 2011, s. 247-258.
  28. Detabuizacja, fragmentaryzacja i cyborgizacja ludzkiego ciała w epoce postbiologicznej, w: Zawsze fragment? Studia z historii kultury XX i XXI wieku, pod red. Małgorzaty Kitowskiej-Łysiak i Marcina Lachowskiego, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 2011, s. 149-179.
  29. The Image of a Cybercity in William Gibson’s “Neuromancer”. The cybernetic City, in: Industriekulturen: Literature, Kunst und Gesellschaft, Hrsg.: Marcin Gołaszewki, Kalina Kupczyńska, Frankfurt am Main: Peter Lang 2012, p. 345-353.
  30. Przyroda(i)kultura w epoce antropocenu, „Przestrzenie Teorii” 17/2012, s. 105-114.
  31. Estetyka technociał, „Studia Europaea Gnesnensia” 6/2012, s. 123-138.
  32. Między estetyczną a etyczną perspektywą badań prozy science fiction, w: Fantastyka w obliczu przemian, pod red. Rafał Kochanowicz, Dorota Mrozek, Beata Stefaniak, Poznań: Wydawnictwo PTPN 2012, s. 27-36.
  33. Pamięć w wojnach kulturowych. Przypadek Gniezna, w: (P)o zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski dyskurs postzależnościowy dawniej i dziś, pod red. Hanny Gosk i Ewy Kraskowskiej, Kraków: Universitas 2013, s. 329-344.
  34. Postmemory in Popular Culture Based on Krzysztof Gawronkiewicz and Krystian Rosenberg Graphic Novel „Achtung Zelig! Druga Wojna”, „Studia Europaea Gnesnensia” 7/2013, p. 57-70.
  35. O przedmiotach nacechowanych erotycznie z perspektywy studiów nad rzeczami, „Teksty Drugie” 1-2/2013, s. 45-69.
  36. Światopoglądowa i stylistyczna katachreza Michela Foucaulta i Donny Haraway, „Studia Europaea Gnesnensia” 8/2013, s. 159-177.
  37. Teksty kultury popularnej w badaniach humanistycznych, w: Tropy literatury i kultury popularnej, S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN 2014, s. 13-30.
  38. Razem/osobno, czyli o sposobach przedstawiania relacji między ludzkimi i nie-ludzkimi zwierzetami w kulturze zachodniej, w: Znakowe wartości kultury, Zbigniew Kloch, Łukasz Grutzmacher, Marek Kaźmierczak, Wydawnictwo Uniwersytetu warszawskiego: Warszawa 2014, s. 175-191.
  39. Konflikty i przymierza ciała z technologią – na przykładzie sztuk plastycznych, w: Konflikty w przestrzeni kulturowej, pod red/ Zdzisława Biegańskiego, Łukasza Jureńczyka, Joanny Szczutkowskiej, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2015, s. 87-103.
  40. O władzy ludzi nad zwierzętami w kulturze zachodniej – perspektywa posthumanistyczna, „Studia Europaea Gnesnensia” 11/2015, s. 213-234.
  41. Foucault: kontynuacje, transformacje, zerwania w obszarze biowładzy/biopolityki w: Foucault: źródła/ujścia, red. Mateusz Falkowski, Krzysztof Pacewicz, Clara Zgoda, Kraków-Warszawa: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi 2015, s. 57-78.
  42. Między zwierzęcą seksualnością a ludzką erotyką, w: Rozkosz w kulturze, red. Łukasz Wróblewski, Aleksander Giza, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2016, s. 27-38.
  43. Kobiecy komiks autobiograficzny, „Studia Europaea Gnesnensia” 15/2017, s. 197-207.
  44. Maskarada płci, czyli nie-kobieta udająca kobietę, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2017, 18(2): 53–64
  45. „Trzecia kultura” w dobie posthumanizmu i transhumanizmu, „Studia Europaea Gnesnensia” 17/2018, s. 99-115.
  46. Anthropology of Things and (Non)human Eroticism – a New Approach, „ВЕСТНИК ФАКУЛЬТЕТА СЕРВИСА И РЕКЛАМЫ ИРКУТСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УНИВЕРСИТЕТА” 10/2018, s. 6-14.
  47. Estetyka technociał z perspektywy post-, transhumanizmu, w: АКТУАЛЬНІ ПРОБЛЕМИ СУЧАСНОЇ ФІЛОЛОГІЇ ТА КУЛЬТУРОЛОГІЇ: ПОСТМОДЕРНІСТСЬКА ПАРАДИГМА, Chmielnicki Uniwersytet Narodowy 2018, s. 6-23.
  48. Między nacjami, klasami, płciami – zarobkowa migracja Ukrainek i Ukraińców do Polski, „Уманська Cтарoвинa. Науковий журнал” 5/2018, s. 35-44.
  1. Cyberpunkowe utopie miejskie w powieści „Neuromancer” Williama Gibsona, „Kultura Współczesna” 3/2019, s. 93-105. (40 pkt).
  2. Cyborgi – literacko-filmowe figury dyskursu interaktywnego, „Przestrzenie Teorii” 32/2019 (70 pkt).
  3. Orchidea – studium o posthumanistycznej (inter)płciowości i seksualności, „Autobiografia. Literatura, Kultura, Media” 2/2019 (20 pkt).
  4. Myśleć fantastyką. Przez science fiction do posthumanizmu, „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” vol. XXVIII nr 37/2020, s. 5-19 (70 pkt).
  5. W stronę teorii hybrydowych – między studiami o niesprawności a posthumanizmem, „Przestrzenie Teorii” 34/2020, s. 291-306 (70 pkt).
  6. Ecology and Science Fiction. Managing Imagination in the Age of the Anthropocene, „Przegląd Kulturoznawczy” nr 1 (47) 2021, s. 79-97 (40 pkt).
  7. Przez fantastykę do ekokrytyki. Zwrot ku science fiction, „Przestrzenie Teorii” nr 35 2021, s. 311-330 (70 pkt).
  8. Archipelag historycznych fikcji, „Teksty Drugie” nr 6, 2021, s. 223-23r (100 pkt).
  9. Polymorphic Perversion of Human and Other-than-Human Bodies, “Porównania” 2022, nr 31, s. 277-293. DOI: 10.14746/por.2022.1.16 (100 pkt).
  10. Ludzie i rzeczy: poza binaryzmem, „Wielogłos” 2022, nr 2 (52), ss. 113-134, doi:10.4467/2084395XWI.22.004.15877 (70 pkt).
  11. Wasted lives and expulsions. A study of Beasts of the Southern Wild by Benh Zeitlin “Images” vol. XXXI, no. 40, pp. 71-90. DOI: 10.14746/i.2022.40.04. (100 pkt).
  12. Ciała protetyczne w anglosaskich utworach fantastycznonaukowych. Ujęcie posthumanistyczne, „Images” vol. XXXIV, no. 43, ss. 319-336 (100 pkt).