prof. dr hab. Grzegorz Ziółkowski

Profesor w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM

Adres e-mail: grzegorz.ziolkowski@amu.edu.pl

www.grzeg.home.amu.edu.pl
Curriculum Vitae

GRZEGORZ ZIÓŁKOWSKI – prof. dr hab. na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Pracownik Instytutu Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych. Naukowiec, nauczyciel, reżyser teatralny, wydawca, tłumacz, redaktor i współredaktor szeregu publikacji.

W ramach grantu Narodowego Centrum Nauki w programie OPUS 22 realizuje obecnie projekt badawczy: The Performative Realm of ‘Colonia Dignidad’, the German Enclave in Chile, in Historical and Political Contexts (2021/43/B/HS2/00360).

Autor monografii Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018), stanowiącej podsumowanie projektu badawczego wspieranego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu OPUS. Za tę publikację otrzymał Nagrodę im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego (2019) oraz Nagrodę JM Rektora UAM I stopnia za osiągnięcie naukowe. Książka ta nominowana była również do nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za najlepszą publikację książkową z zakresu wiedzy o dramacie, teatrze i widowiskach, wydaną w roku 2018. W lutym 2020 roku publikacja ta ukazała się nakładem wydawnictwa Routledge w uaktualnionej wersji, zatytułowanej A Cruel Theatre of Self-Immolations: Contemporary Suicide Protests by Fire and Their Resonances in Culture (tłumaczenie Jan Szelągiewicz).

Prof. Ziółkowski jest współredaktorem zeszytów specjalnych „Theatre, Dance and Performance Training” pt. Martial Arts Revisited (razem z prof. Paulem Allainem z University of Kent, Canterbury, Wielka Brytania; vol. 13, 2022 nr 3); „Polish Theatre Perspectives” pt. Voices from Within: Grotowski’s Polish Collaborators (razem z prof. Allainem; 2015); „Performance Research” pt. On Performatics (razem z prof. Richardem Goughem z Aberystwyth University, Wielka Brytania; vol. 13, 2008 nr 2) i „Contemporary Theatre Review” pt. Polish Theatre after 1989: Beyond Borders (razem z prof. Allainem; vol. 15, 2005 nr 1).

Autor książek o Peterze Brooku (Teatr Bezpośredni Petera Brooka, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000) i Jerzym Grotowskim (Guślarz i eremita. Jerzy Grotowski: od wykładów rzymskich (1982) do paryskich (1997–1998), Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007) oraz tłumacz na język polski ich publikacji (odpowiednio: The Shifting Point / Ruchomy punkt, 2005 i Towards a Poor Theatre / Ku teatrowi ubogiemu, 2007). Monografia Teatr Bezpośredni Petera Brooka wyróżniona została nagrodą polskiej sekcji International Theatre Institute ITI dla najlepszej polskiej książki teatrologicznej opublikowanej w 2000 roku. Współredaktor (razem z prof. Paulem Allainem i prof. Georges’em Banu z Sorbonne Nouvelle – Paris II, Francja) antologii tekstów Petera Brooka Teatr jest tylko formą. O Jerzym Grotowskim (Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007; wyd. ang.: With Grotowski: Theatre is Just a Form, Wrocław, The Grotowski Institute, 2009; 2 wyd. pol.: Z Grotowskim. Teatr jest tylko formą, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2015). Książka ta ukazała się również w językach farsi i francuskim.

Stypendysta The British Council (1994–95), Miasta Poznania (1996), Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (1998) i The Fulbright Foundation (2002–03). Nagrodzony przez JM Rektora UAM za działalność naukową (2009), dydaktyczną (2013) i wybitne osiągnięcie naukowe (2019).

W latach 2004–09 Dyrektor Programowy Ośrodka Grotowskiego, a potem Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, w którym m.in. rozwijał działalność wydawniczą, współtworzył międzynarodowy kurs aktorski Atelier (2007–09) i współprogramował Rok Grotowskiego 2009, odbywający się pod patronatem UNESCO.

Kierował Biurem Poszukiwań Teatralnych i Teatrem Rosa w Poznaniu. Prowadził zajęcia aktorskie w Anglii, Armenii, Austrii, Chile, Chinach, Iranie, Katalonii, Korei Południowej, na Malcie i w Rumunii. W latach 2012–17 prowadził w Poznaniu Pracownię ROSA oraz Acting Techniques Intensive Seminar ATIS. Kierował poszukiwaniem teatralnym Pracowni ROSA Wsłuchanie w PULS (2015–16), zrealizowanym w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, w którego ramach opublikował Dwugłos O CISZY oraz Teksty OD SERCA (po polsku i po angielsku, nowe wydanie 2021). W Pracowni wyreżyserował dwa przedstawienia teatralne: TAZM Milczenie światła (2012–16) i SERCE Cisza wieloboku (2015–16). Pierwszy ze spektakli odwoływał się do opartej na faktach powieści Tahara Ben Jellouna To oślepiające, nieobecne światło o okrutnym marokańskim więzieniu Tazmamart. Drugi – do motywów z dramatu Wajdi Mouwada Pogorzelisko o niszczącym wpływie wojny na indywidualne ludzkie losy. Współtworzył i konsultował prace artystów teatru z Chile, Katalonii, Iranu i Rumunii.
Publikacje
  1. Allain, Paul, Thomas Wilson and Grzegorz Ziółkowski. “Editorial”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 347–351. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2102730.
  2. Allain, Paul, and Grzegorz Ziółkowski. “Interview with Adrian Lester: Taekwondo and Actor Training”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 375–382. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2114781.
  3. Ziółkowski, Grzegorz. “Is the Readiness All? Revisiting Martial Arts in Actor Training”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 354–368. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2085782.
  4. Ziółkowski, Grzegorz. “‘Let Go Lightly’: The Absent Presence of Taijiquan in the Artistic Practice of ROSA and ATIS”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 369–374. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2102747.
  5. Ziółkowski, Grzegorz. “Brook jest…”. 4 Jul 2022. https://amu.edu.pl/wiadomosci/aktualnosci/komunikaty-prasowe/brook-jest.
  6. Ziółkowski, Grzegorz (compiler). “Martial Arts Revisited: Bibliography”. 1 Jun 2022. http://theatredanceperformancetraining.org/2022/06/martial-arts-re-visited-bibliography/.
  7. Ziółkowski, Grzegorz (compiler). “‘Voices Advocating Martial Arts in Actor Training”. 1 Jun 2022. http://theatredanceperformancetraining.org/2022/06/voices-advocating-martial-arts-in-actor-training/.
  8. Otto, Wojciech and Grzegorz Ziółkowski, editors. The Paper Bridge: Contemporary Theatre and Film Interconnections Between Japan and The West. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021, pp. 180. ISBN (print) 978-83-232-3958-1, ISBN (PDF) 978-83-232-3959-8. DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323239598.
  9. Ziółkowski, Grzegorz. “Cultivating the Art of Dying: Margaret Edson’s ‘W;t’ Between Page and Screen.” Przestrzenie Teorii, vol. 36, 2021, pp. 175–195. ISSN 16446763. DOI: 10.14746/pt.2021.36.11. See PDF.
  10. Ziółkowski, Grzegorz. “Documentary Filmmakers Confront Trauma: An Interview with Marianne Hougen-Moraga and Estephan Wagner.” Journal of Scandinavian Cinema, vol. 11, no. 3, 2021, pp. 267–282. ISSN 20427891. Online ISSN 20427905. DOI: https://doi.org/10.1386/jsca_00052_7.
  11. Ziółkowski, Grzegorz. Teksty OD SERCA. 2nd revised and expanded edition, Poznań: 2021, pp. 88.
  12. Ziółkowski, Grzegorz. Texts FROM THE HEART. 2nd revised and expanded edition, trans. the author with Paul Allain, Poznań: 2021, pp. 88.
  13. Ziółkowski, Grzegorz. A Cruel Theatre of Self-Immolations: Contemporary Suicide Protests by Fire and Their Resonances in Culture, trans. Jan Szelągiewicz, London-New York: Routledge, 2020, pp. 292. ISBN 9780367180645, eBook ISBN 9780429059377. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429059377.
  14. Ziółkowski, Grzegorz. “Echa protestacyjnych samospaleń w kulturze współczesnej. Wybrane przykłady.” Autodestrukcja. Sytuacje graniczne we współczesnej kulturze, edited by Ewa Rudnicka and Halszka Witkowska, Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020, pp. 160–175. ISBN (print) 9878323542650.
  15. Ziółkowski, Grzegorz. “Humanistyka przeciwko wirusom.” Siła humanistyki. Uniwersytet Łódzki, 27 May 2020. https://www.uni.lodz.pl/aktualnosc/szczegoly/sila-humanistyki-prof-grzegorz-ziolkowski.
  16. Grzegorz Ziółkowski, Nekro(-log-o-)s. Kilka uwag po lekturze książki Ewy Domańskiej „Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała”, „Performer” 2018 nr 15, ISSN 2544-0896, http://www.grotowski.net/performer/performer-15/nekro-log-o-s.
  17. Grzegorz Ziółkowski, Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018, ss. 631.
  18. Grzegorz Ziółkowski, Grotowski Jerzy, hasło w Słowniku biograficznym teatru polskiego, 1910–2000, t. 3, Instytut Teatralny Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2017, s. 349–352.
  19. Grzegorz Ziółkowski, Metoda, [w:] Magdalena Grenda, Alternatywny słownik terminów treningu teatralnego, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2017, ISBN 978-83-64902-34-5, s. 74.
  20. Grzegorz Ziółkowski, Dwugłos O CISZY, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2016, ss. 244.
  21. Grzegorz Ziółkowski, Teksty OD SERCA, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2016, ss. 48.
  22. Grzegorz Ziółkowski, Texts FROM THE HEART, trans. by the author with Paul Allain, Wrocław: The Grotowski Institute, 2016, pp. 48.
  23. Peter Brook, Z Grotowskim. Teatr jest tylko formą, pod red. Paula Allaina, Georges’a Banu i Grzegorza Ziółkowskiego, opracowanie Grzegorz Ziółkowski, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2015, ss. 120.
  24. Voices from Within: Grotowski’s Polish Collaborators, a special issue of Polish Theatre Perspectives, ed. Paul Allain and Grzegorz Ziółkowski, London, Wrocław: The Grotowski Institute, Theatre and Performance Across Cultures TAPAC, 2015, pp. 164.
  25. Grzegorz Ziółkowski, Trening aktorski, hasło w internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego, www.encyklopediateatru.pl/hasla/186/trening-aktorski, 2015.
  26. Grzegorz Ziółkowski, Warsztaty teatralne, hasło w internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego, www.encyklopediateatru.pl/hasla/188/warsztaty-teatralne, 2015.
  27. Grzegorz Ziółkowski, Podróż teatralna jako barter, [w:] Tysiąc i jedna noc. Związki Odin Teatret z Polską, wstęp i redakcja Zofia Dworakowska, opracowanie Monika Blige, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2014, s. 114–123.
  28. Grzegorz Ziółkowski, Samospalenie: akt-widowisko. Kilka słów o sprawczej mocy (pewnej) fotografii, „Prace Etnograficzne” 2014, tom 42, z. 2, s. 123–134.
  29. Grzegorz Ziółkowski, Z perspektywy piwnicy. Étienne Decroux – przypomnienie, [w:] Ko-mediana. Prace ofiarowane Profesor Dobrochnie Ratajczakowej, pod red. Ewy Guderian-Czaplińskiej i Krzysztofa Kurka, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2013, s. 275–289.
  30. La sacra canoa: Rena Mirecka dal Teatro Laboratorio di Jerzy Grotowski al parateatro, a cura di Zbigniew Jędrychowski, Zbigniew Osiński e Grzegorz Ziółkowski, edizione italiana a cura di Pier Pietro Brunelli e Luisa Tinti, Roma: Bulzoni Editore, 2010, pp. 249.
  31. Grzegorz Ziółkowski, Półwiecze Teatru Laboratorium, [w:] Grotowski – Cieślak. Spojrzenia, pod red. Małgorzaty Leyko i Macieja Michalskiego, Miejska Biblioteka Publiczna, Kalisz 2010, s. 47–51.
  32. Peter Brook, With Grotowski: Theatre is Just a Form, ed. Paul Allain, Georges Banu and Grzegorz Ziółkowski, Wrocław: The Grotowski Institute, 2009, pp. 120.
  33. 2009 L’Année Grotowski, The Grotowski Year 2009, a special issue of Le Théâtre en Pologne, The Theatre in Poland, Grzegorz Ziółkowski, 2008, nos. 3–4, pp. 60.
  34. On Performatics, a special issue of Performance Research, ed. Richard Gough and Grzegorz Ziółkowski, vol. 13, 2008, no. 2 (June), pp. 150.
  35. Grzegorz Ziółkowski, Guślarz i eremita. Jerzy Grotowski: od wykładów rzymskich (1982) do paryskich (1997–1998), Instytut Grotowskiego, Wrocław 2007, ss. 475.
  36. Grzegorz Ziółkowski, Grotowski w Collège de France, [w:] Tradycja romantyczna w teatrze polskim (red. Dariusz Kosiński, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków 2007, s. 199–226.
  37. Peter Brook, Teatr jest tylko formą. O Jerzym Grotowskim, wybór Georges Banu i Grzegorz Ziółkowski, opracowanie Grzegorz Ziółkowski, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007, ss. 119.
  38. Tadeusz Burzyński, Mój Grotowski, wybór i opracowanie Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski, posłowie Janusz Degler, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2006, ss. 406.
  39. Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium, red. Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski, wstęp Grzegorz Ziółkowski, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2006, ss.628.
  40. Essere un uomo totale: Autori polacchi su Grotowski. L’ultimo decennio, ed. Janusz Degler e Grzegorz Ziółkowski, Pisa, Titivillus Edizioni, 2005, pp. 342.
  41. Georgij Iwanowicz Gurdżijew, zeszyt specjalny „Kontekstów. Polskiej Sztuki Ludowej”, red. Grzegorz Ziółkowski, 2005, nr 2, s. 7–75.
  42. Mei Lanfang. Mistrz opery pekińskiej, red. Ewa Guderian-Czaplińska i Grzegorz Ziółkowski, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2005, ss. 222.
  43. Polish Theatre after 1989: Beyond Borders, a special issue of Contemporary Theatre Review, ed. Paul Allain and Grzegorz Ziółkowski, vol. 15, 2005, no. 1, pp. 145.
  44. Grzegorz Ziółkowski, Przeklęte exemplum – „Tymon Ateńczyk”, [w:] Czytanie Szekspira. Interpretacje, pod red. Jacka Fabisiaka, Marty Gibińskiej, Ewy Nawrockiej, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004, s. 485–492.
  45. Peter Brook, Jean-Claude Carrière, Jerzy Grotowski, Georgij Iwanowicz Gurdżijew, red. Jarosław Fret i Grzegorz Ziółkowski, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2001, ss. 80.
  46. Jerzy Grotowski, zeszyt specjalny „Pamiętnika Teatralnego”, red. Grzegorz Janikowski i Grzegorz Ziółkowski, 2001, nr 1–2, ss. 348.
  47. Jerzy Grotowski, zeszyt specjalny „Pamiętnika Teatralnego”, red. Jarosław Fret, Grzegorz Janikowski i Grzegorz Ziółkowski, 2000, nr 1–4, ss. 707.
  48. Teatr: ciało i cień, red. Ewa Guderian-Czaplińska i Grzegorz Ziółkowski, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2000, pp. 239.
  49. Grzegorz Ziółkowski, Jacques Lecoq – między mimem a teatrem gestu, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2000, nr 35 (luty), s. 37–41.
  50. Grzegorz Ziółkowski, Tafla lustra. Myśli o sztukach walki i teatrze, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2000, nr 36 (kwiecień), s. 82–86.
  51. Grzegorz Ziółkowski, Teatr Bezpośredni Petera Brooka, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000, ss. 478.
  52. Grzegorz Ziółkowski, Budowniczy mostów. Georgij Iwanowicz Gurdżijew, „Didaskalia” 1999, nr 30 (kwiecień), s. 20–23; nr 31–32 (czerwiec-sierpień), s. 66–71; nr 33 (październik), s. 42–45; nr 34 (grudzień), s. 48–51.
  53. Grzegorz Ziółkowski, Custodia fatuorum – czyli histeria historii, [w:] Na schodach Klio. Jedenaście ćwiczeń z myśli o dramacie historycznym, pod red. Dobrochny Ratajczakowej i Izoldy Kiec, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, tom 19, Poznań 1999, s. 165–183.
  54. Grzegorz Ziółkowski, Teatralne spotkanie z prawosławiem: „Żywot protopopa Awwakuma” w realizacji Stowarzyszenia Teatralnego „Gardzienice”, [w:] W stronę rytuału. Od Yeatsa do Węgajt, pod red. Małgorzaty Sugiery, Księgarnia Akademicka, Kraków 1999, s. 191–221.
  55. Grzegorz Ziółkowski, Zakorzenienie i eklektyzm. O teatrze Tadashi Suzuki. „Didaskalia” 1998, nr 25–26 (maj-czerwiec), s. 86–91.
  56. Grzegorz Ziółkowski, Argonauci współczesnego teatru. Podróże teatralne zespołów Petera Brooka, Eugenia Barby i Włodzimierza Staniewskiego, Towarzystwo Kultury Teatralnej, Łódzkie Spotkania Teatralne, Łódź 1995, ss. 67.