prof. UAM dr hab. Andrzej Szpulak

Profesor w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM

Adres e-mail:  aszpulak@amu.edu.pl

andrzej-szpulak-filmoznawstwo
Curriculum Vitae

Studia polonistyczne na UAM ukończył w 1997 r., W tym samym roku zdobył Grand Prix III edycji Konkursu dla Młodych Krytyków Filmowych im. K. Mętraka. W latach 1996-2000 prowadził ożywioną działalność krytycznofilmową, publikując w wielu czasopismach. W związku z tą działalnością otrzymał w roku 1999 stypendium miasta Poznania.
Od 2003 r. jest pracownikiem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – do 2010 r  zatrudnionym na stanowisku adiunkta w Collegium Europaeum Gnesnense, a w ostatnich latach na tym samym stanowisku (od 2012 r. jako profesor) w Katedrze Filmu, Telewizji i Nowych Mediów na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej.
W roku 2003 obronił pracę doktorską. Wydana ona została jako książka, Kino wśród mitów. O filmach śląskich Kazimierza Kutza, uzyskała ona nominację do przyznawanej przez miesięcznik „Kino” Nagrody im. Bolesława Michałka za najlepszą filmową książkę roku.
Działalność naukowa Andrzeja Szpulaka koncentruje się nade wszystko wokół zagadnień związanych z kinem polskim. Jej efektem są liczne artykuły, a także opublikowana w 2010 r. rozprawa Filmy Wojciecha Marczewskiego, która stała się podstawą przewodu habilitacyjnego, zamkniętego z sukcesem w 2010 r.
Z czasopismem „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” związany był od momentu jego powstania. W latach 2003-2012 pełnił funkcję sekretarza redakcji, a od 2013 jest redaktorem naczelnym.

Publikacje

KSIĄŻKI
Autorstwo:

  • 1.    Kino wśród mitów. O filmach śląskich Kazimierza Kutza, Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense, Gniezno 2004.
  • 2.    Filmy Wojciecha Marczewskiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.

Współautorstwo:

  • 3.    Ewa Jarmakowska, Monika Miazek, Andrzej Szpulak: Ponad granicami / Above Frontiers, Gniezno 2003.

Współredakcja:

  • 4.    Młoda krytyka filmowa. Antologia tekstów Konkursu im. Krzysztofa Mętraka, (pod red. M. Hendrykowskiego i A. Szpulaka), Poznań 2003.
  • 5.    „Images” 2009, vol VI, number 11-12, Special Issue: Polish Cinema 1908-2008. New Gaze.
  • 6.    „Images” 2012, vol. X, number 19, Special Issue: Microcosm

BROSZURY

  • 7.    Rozdroża historii. Człowiek z marmuru Andrzeja Wajdy i Dokąd Pawła Kędzierskiego, (Broszura przygotowana dla potrzeb realizowanego przez Polski Instytut Sztuki Filmowej projektu Filmoteka Szkolna), Polskie Wydawnictwo Audiowizualne, Warszawa 2008.
  • 8.    Akcja, fabuła, widowisko. Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciecha J. Hasa i Oj! Nie mogę się zatrzymać Zbigniewa Rybczyńskiego (Broszura przygotowana dla potrzeb realizowanego przez Polski Instytut Sztuki Filmowej projektu Filmoteka Szkolna), Polskie Wydawnictwo Audiowizualne, Warszawa 2009.
  • 9.    Na progu dojrzałości. Zmory Wojciecha Marczewskiego i Pas de deux Kingi Lewińskiej (Broszura przygotowana dla potrzeb realizowanego przez Polski Instytut Sztuki Filmowej projektu Filmoteka Szkolna), Polskie Wydawnictwo Audiowizualne, Warszawa 2009.

ARTYKUŁY
Teksty naukowe:

  • 10.    Film, który zginął śmiercią gwałtowną. Nikt nie woła Kazimierza Kutza [W zbiorze:] Szkice z poetyki filmu (pod red. Marka Hendrykowskiego) Poznań 1995.
  • 11.    Nikt nie woła Kazimierza Kutza – rewolucja słabo kamuflowana [W zbiorze:] Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego (pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej) Poznań 2000.
  • 12.    Prawomyślny realizm i plebejskie mity (Krzyż walecznych Kazimierza Kutza) [W zbiorze:] Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego (pod red. Małgorzaty Hendrykowskiej) Poznań 2000.
  • 13.    Metafizyczne złudzenie [W zbiorze] Szukając von Triera (pod red. Anity Piotrowskiej) Kraków 2000.
  • 14.    hasła filmoznawcze [W:] Słownik pojęć i tekstów kultury (pod red. Ewy Szczęsnej) Warszawa 2002.
  • 15.    Obraz domu – poetyckie centrum tryptyku śląskiego Kazimierza Kutza, „Fundamenta Europaea”, Rocznik II, 2004, Fasciculus II/III.
  • 16.    Miłość i światłocień, „Images”, vol. II, nr 3-4, 2004, s. 23-28.
  • 17.    Śmierć w polskim filmie fabularnym: od obrazu końca do wizji zmartwychwstania [W zbiorze:] Kino polskie wczoraj i dziś. Kino polskie wobec umierania i śmierci (pod red. Piotra Zwierzchowskiego i Darii Mazur), Wydawnictwo Akademii Bygdoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2005, s. 39-47.
  • 18.    Film, [W zbiorze:] Poznański Bedeker kulturalny, (pod red. Grzegorza Luterka i Włodzimierza Filipka), Stowarzyszenie Czasu Kultury, Poznań 2005, s. 112-121.
  • 19.    O tym, co na marginesie, czyli Historia pewnej miłości [W zbiorze:] Wojciech Wiszniewski (pod red. Marka Hendrykowskiego), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2006, s. 97-108.
  • 20.    Triumf średniowiecznych mistrzów. O renesansie prawosławnej ikony, „Images”, vol. IV, nr 7-8, 2006, s. 35-42.
  • 21.    The Unestablished Freedom. About Antoni Krauze’s film Weather Forecast, „Images” 2009, vol VI, number 11-12, pp. 67-74.
  • 22.    O identyfikacji religijnych odniesień w twórczości Wojciecha Marczewskiego [W zbiorze:] Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulkturowym ) t. 5 (pod .red. ks. Pawła Bortkiewicza, Stanisława Mikołajczaka i Małgorzaty Rybki), Poznań 2009, s. 495-502.
  • 23.    Poszukiwacze mitu i mitotwórcy – Kazimierz Kutz i Sarkis Paradżanian [W zbiorze:] Kutzowisko 2 (pod red. Andrzeja Gwoździa), Katowice 2009, s. 169-188.
  • 24.    PRL w nowych polskich filmach, [W:] Kino: obiekt uczuć czy przedmiot badań. W dialogu z myślą filmową i twórczością Rafała Marszałka (pod red. M. Dopartowej i M. Oleszczyka), Kraków 2012, s. 249-258.
  • 25.    Kamera i poeta doctus? O filmach Edwarda Żebrowskiego z perspektywy lotu ptaka, “Images” 2011, vol. IX, nr 17-18, pp. 220-230.
  • 26.    Doświadczenie czy wyobrażenie? O Mannowskim kontekście “Ocalenia” Edwarda Żebrowskiego, “Kwartalnik Filmowy” nr 75-76, 2011, s. 110-121.
  • 27.    Wojna na trzy sposoby. O juweniliach Wojciecha Marczewskiego [W zbiorze:] Kino polskie wobec II wojny światowej, pod red. M. Guzka, D. Mazur i P. Zwierzchowskiego, Bydgoszcz 2011, s. 180-188.
  • 28.    Kreacja legendy, kreacja pamięci. Grudzień’70 w polskim filmie fabularnym, “Kwartalnik filmowy” nr 77-78, 2012, s. 270-281.
  • 29.    „Wieczór” Edwarda Żebrowskiego – autorska kopia, „Images” 2012 vol. X, nr 19, pp. 81-89.
  • 30.    Manewry polemiczne. O polskiej krytyce filmowej lat 1979-81 na wybranych przykładach [W zbiorze:] Kino polskie wczoraj i dziś. Polskie wydawnictwo filmowe, pod red. B. Gizy i P. Zwierzchowskiego, Bydgoszcz 2013, s. 174-190.
  • 31.    Reformator i statysta albo hulaka na metafizyczną skalę. O dwóch portretach cara Iwana Groźnego w kinie rosyjskim, „Images”, vol. XII  nr 21, pp. 334-341.
  • 32.    Filmy Pawła Łungina “Car” i “Wyspa” wobec duchowej tradycji rosyjskiego prawosławia w: Sacrum w kinie. Dekadę później, red. Sebastian Jan Konefał, Magdalena Zelent, Krzysztof Kornacki, Gdańsk, 2013, ss. 147-156.
  • 33.    Etiudy “społecznego zwiadu”. O szkolnych krewniaczkach filmów czarnej serii, „Images” 2014, vol. XIV, nr 23, pp. 153-164.
  • 34.    “The Story of the Kowalski Family” and “The Quarter L”. Memory Messages on the Screen, “Images”, 2014, vol. XV, nr 24, ss. 99-106.
  • 35.    Pamięć nieulotna – pamięć niedojrzała. Funkcjonowanie obrazów stalinizmu w polskiej produkcji filmowej po 1989 roku,w: Znakowe wartości kultury, red. Zbigniew Kloch, Łukasz Grützmacher i Marek Kaźmierczak, ss. 116-124, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2014.

Teksty krytyczne:

  • 36.    Śmiertelny entuzjazm, „Czas Kultury” 1996, nr 2.
  • 37.    Tylko świątynia, „Pro Arte” nr 2 (czerwiec 1996).
  • 38.    Być może Murzyn jest brudny, „Czas Kultury” 1996, nr 4.
  • 39.    Klęska wszechwiedzącego, „Czas Kultury” 1996, nr 5/6.
  • 40.    Są, a jakby ich nie było, „Czas Kultury” 1996, nr 5/6.
  • 41.    Słońce konformizmu, „Reżyser” 1997, nr 10.
  • 42.    Krytyk usługowy, „Pro Arte” nr 6 (lato 1997), „Reżyser” 1997, nr 9.
  • 43.    Szkice miłosne, „Czas Kultury” 1997, nr 4.
  • 44.    Poza czasem, „Czas Kultury” 1998, nr 1.
  • 45.    W poszukiwaniu zgubionego klucza, „Czas Kultury” 1998, nr 2.
  • 46.    Dinozaur oczekuje cudu. Rozmowa z Mariuszem Grzegorzkiem, „Czas Kultury” 1998, nr 3.
  • 47.    Nieugięty mecenas i artystyczna przyzwoitość. Rozmowa z Kazimierzem Kutzem, „Czas Kultury” 1998 nr 4.
  • 48.    Pańszczyźniane obowiązki telewizji , „Czas Kultury” 1998, nr 4.
  • 49.    Na azjatyckim marginesie, „Czas Kultury” 1998, nr 4.
  • 50.    Stragan z przyjaźnią, „Czas Kultury” 1998 nr 5.
  • 51.    Dygresja o kulturze bez środka. Rozmowa z Krzysztofem Majchrzakiem, „Czas Kultury” 1998, nr 5.
  • 52.    Niedoszli filmowcy piszą książki. Z Barbarą Kosecką rozmawia Andrzej Szpulak, „Reżyser” 1998, nr 9.
  • 53.    Sielanka prawie dokończona. Rozmowa z Kazimierzem Kutzem [W zbiorze] Debiuty polskiego kina (pod red. Marka Hendrykowskiego) Konin 1998.
  • 54.    Gadatliwe kino, „Czas Kultury” 1999, nr 3.
  • 55.    Świat bez iluzji, „Kino” 1999, nr 10.
  • 56.    Nieprowincjonalna sprawa, „Kino” 1999, nr 10.
  • 57.    Elementarz dla wtajemniczonych, „Czas Kultury” 1999, nr 4-5.
  • 58.    Trochę niepotrzebne zdziwienie, „Czas Kultury” 1999/2000 nr 6/1.
  • 59.    Wiatr podziemny, „Czas Kultury” 1999/2000 nr 6/1.
  • 60.    Wyreżyserowana natura. Rozmowa z Mahmoudem Kalarim, „Czas Kultury” 1999/2000 nr 6/1.
  • 61.    Poszukując ludzkiej twarzy, „Kino” 2000, nr 1.
  • 62.    Mistyczna wędrówka i podróż sentymentalna, „Kino” 2000, nr 2.
  • 63.    Cud niewiadomego pochodzenia, „Kino” 2000, nr 6.
  • 64.    Konieczne zwątpienie – niestety, „Czas Kultury” 2000, nr 6.
  • 65.    Wojciech Has – twórca osobny, „Kino” 2000, nr 11.
  • 66.    Polowanie na indywidualności, „Images”, Vol. I, 2003, nr1-2.
  • 67.    Wędrówka ku korzeniom, „Polonistyka” 2003, nr 8.
  • 68.    Jeszcze raz konfekcja, „Polonistyka” 2003, nr 8.
  • 69.    Remanenty białego człowieka, „Polonistyka” 2003, nr 9.
  • 70.    Przeciwieństwa pełni, „Zeszyty karmelitańskie” 2003, nr 4.
  • 71.    Debiutancka destrukcja, „Polonistyka” 2004, nr 4, s. 62.
  • 72.    Czy będzie wiosna?, „Images”, vol. II, nr 3-4, 2004, s. 165-167.
  • 73.    Normalny maestro, „Images”, vol. II, nr 3-4, 2004, 167-168.
  • 74.    Szkoła kaligrafii, „Polonistyka” 2004, nr 8, s. 572..
  • 75.    Mężczyźni pod presją, „Polonistyka” 2004, nr 9.
  • 76.    Almodovar, czyli strefa cienia, „Zeszyty Karmelitańskie” 2004, nr 4 (29), 124-127.
  • 77.    Oko rekina. IMAX® – zabawa medialna, „Zeszyty Karmelitańskie” 2005, nr 4 (33), s. 124-127.
  • 78.    Plac zbawiciela – miejsce odludne, „Zeszyty Karmelitańskie” 2007, nr 2 (39), s. 142-146.
  • 79.    Wielka cisza – sztuka religijna z prawdziwego zdarzenia, „Zeszyty Karmelitańskie” 2007, nr 3 (40), s. 142-146.
  • 80.    O skojarzeniu wewnętrznej czystości ze smrodkiem dydaktycznym, „Images”, vol. V, nr 9-10, 2007, s. 153-156.
  • 81.    Elita z zasłoniętą twarzą, „Zeszyty Karmelitańskie” 2008, nr 4, s. 37-42.
  • 82.    Film zrobiony na kolanach, “Zeszyty Karmelitańskie” 2009, nr 2 (47), s. 155-158.